Nếu thích đưa cà chua vào các món ăn gia đình, bạn có thể đã giúp những người thân bị thừa cân, béo phì đẩy lùi một nguy cơ c.hết người.
Nghiên cứu mới vừa công bố trên tạp chí khoa học Nutrients chỉ ra một cách nấu cà chua cực kỳ đơn giản có tác động ngoạn mục lên hoạt động của tiểu cầu, ngăn ngừa việc hình thành các cục m.áu đông.
Cục m.áu đông, tức huyết khối, thường gặp ở người thừa cân, béo phì. Huyết khối luôn đe dọa gây tắc nghẽn mạch m.áu, điều có thể dẫn đến đột quỵ hay nhồi m.áu cơ tim.
Một món xào chứa cà chua soffritto của Tây Ban Nha – Ảnh minh họa từ Internet
Nhóm tác giả từ các cơ sở nghiên cứu lớn ở Tây Ban Nha bao gồm Viện Nghiên cứu Y sinh Sant Pau, Viện Salud Carlos III, Đại học Barcelona… đã thí nghiệm trên hai nhóm tình nguyện viên được ăn chế độ ăn có bổ sung 100 g cà chua soffritto mỗi ngày hoặc không.
Sau 42 này, các chỉ số liên quan đến tiểu cầu, chức năng nội mô mạch m.áu, mỡ m.áu… được ghi nhận, cho thấy khác biệt rõ rệt giữa hai nhóm.
Soffritto là một cách nấu rau củ khá phổ biến ở Tây Ban Nha và nhiều nước trên thế giới, sử dụng cà chua là phổ biến nhất, có thể thêm vào ớt chuông, hành tây….
Các nguyên liệu sẽ được xắt nhỏ sau đó đem xào hoặc om, có thể kèm gia vị, tạo nên một loại sốt sệt, khá giống cách người Việt tự làm sốt cà tại nhà.
Cà chua được chọn không chỉ vì nó phổ biến trong chế độ ăn Địa Trung Hải – và cả chế độ ăn của các quốc gia nhiệt đới như chúng ta – mà còn là nguồn cung cấp các hợp chất hoạt tính sinh học có khả năng chống oxy hóa, chống viêm.
Các hợp chất hoạt tính sinh học từ rau củ, trái cây từ lâu đã được chứng minh là giúp hệ mạch m.áu khỏe mạnh, ngừa đột quỵ… thông qua các nghiên cứu dạng thống kê, quan sát.
Cũng đã có các bằng chứng cho thấy việc nấu cà chua nói chung giúp tăng hiệu quả hoạt động các hợp chất tốt này, bao gồm nhóm carotenoid và phenolic; trong khi nếu chọn phương pháp xào, bạn còn giúp tăng hàm lượng polyphenol.
Trong nghiên cứu này, món cà chua xào thành sốt kiểu Tây Ban Nha đã chứng minh khả năng năng ngừa bệnh tim mạch nguyên phát bằng cách giảm kích hoạt tiểu cầu, điều có thể góp phần làm giảm tình trạng huyết khối c.hết người ở người thừa cân, béo phì.
Theo Tổ chức Lương nông Liên Hiệp Quốc (FAO), thừa cân và béo phì là nguy cơ hang đầu gây t.ử v.ong toàn cầu. Đó cũng là nguyên nhân gây ra 44% gánh nặng bệnh tiểu đường, 23% gánh nặng bệnh tim thiếu m.áu cục bộ và 7-41% gánh nặng ung thư.
Hy hữu: Bệnh nhân 3 lần đột quỵ đều được bác sĩ cứu sống
Ngày 16.12, PGS-TS Nguyễn Huy Thắng, Trưởng khoa Bệnh lý mạch m.áu não, Bệnh viện Nhân dân 115 (TP.HCM), cho biết nữ bệnh nhân Đ.T.U (60 t.uổi, ở Ninh Thuận) bị đột quỵ đến 3 lần và đều được bác sĩ cứu sống kịp thời.
Theo đó, vào năm 2019 nữ bệnh nhân U. bị đột quỵ lần thứ nhất do tắc động mạch não giữa bên phải. Bệnh nhân được chuyển đến Bệnh viện Nhân dân 115 vào khoảng giờ thứ 12 sau khởi phát. Bệnh nhân được lấy huyết khối bằng dụng cụ và mạch m.áu được tái thông hoàn toàn. Bệnh nhân xuất viện và phục hồi vận động bình thường.
Tuy nhiên, đến tháng 10.2023, bệnh nhân U. bị đột quỵ tái phát lần thứ 2 do tắc động mạch não giữa bên trái. Bệnh nhân cũng được chuyển đến Bệnh viện Nhân dân 115 và can thiệp lấy huyết khối thành công.
Bệnh nhân Đ.T.U đột quỵ 3 lần được cứu kịp thời. ẢnhNGUYỄN HUY THẮNG
Hai tuần sau đó, khi đến tái khám tại Bệnh viện Nhân dân 115 thì bệnh nhân này đột ngột liệt 1/2 người bên Phải.
Kết quả chẩn đoán hình ảnh phát hiện bệnh nhân U. bị tắc động mạch cảnh trong bên trái (động mạch trong hộp sọ). Bệnh nhân đã được can thiệp lấy huyết khối, tái thông hoàn toàn. Một tuần sau bệnh nhân xuất viện, dù chưa tự đi lại được, nhưng sức cơ tay và chân bên trái đã cải thiện đáng kể.
“Theo y văn, hiện nay, dù lấy huyết khối bằng dụng cụ là phương pháp điều trị đột quỵ cấp hiệu quả nhất, tuy nhiên, tỷ lệ bệnh nhân phục hồi tốt chỉ vào khoảng 50%. Do vậy, khả năng thành công sau lần thứ hai sẽ thấp hơn rất nhiều, và cũng khó có cơ hội được can thiệp đến lần thứ 3. Có thể nói, đây là một trường hợp cực kỳ hy hữu”, PGS-TS Nguyễn Huy Thắng nói.
Cũng theo PGS-TS Nguyễn Huy Thắng, nguyên nhân gây ra 3 lần đột quỵ cho bệnh nhân U. đều do rung nhĩ.
“Điều này nói lên thực trạng đáng buồn tại Việt Nam là kém hiệu quả trong phòng ngừa đột quỵ tiên phát và thứ phát”, PGS-TS Nguyễn Huy Thắng nói.
98% ca không sử dụng thuốc kháng đông
Thông tin được PGS-TS Nguyễn Huy Thắng chia sẻ thêm là mỗi năm tại Việt Nam có khoảng 200.000 người bị đột quỵ. Tỷ lệ t.ử v.ong do đột quỵ chiếm từ 10-15%. Đột quỵ do rung nhĩ có tỷ lệ t.ử v.ong lên đến 40%. Nguyên nhân, rung nhĩ (rối loạn nhịp nhĩ nhanh và không đều) thường tạo ra các huyết khối lớn, gây tắc một hoặc nhiều mạch m.áu não. Hơn 50% các trường hợp đột quỵ nặng là do nguyên nhân rung nhĩ.
“Mặc dù vậy, việc phòng ngừa đột quỵ đối với những bệnh nhân rung nhĩ khá ‘đơn giản’. Chỉ cần tuân thủ điều trị và duy trì thuốc kháng đông thường xuyên là có thể làm giảm 70% nguy cơ đột quỵ”, PGS-TS Nguyễn Huy Thắng khuyến cáo.
Nhưng theo ông Thắng, trên thực tế, khá nhiều bệnh nhân không có điều kiện duy trì thuốc kháng đông (không theo dõi được xét nghiệm khi sử dụng thuốc kháng đông, hoặc không có điều kiện kinh tế để sử dụng thuốc kháng đông mới, hoặc tâm lý chủ quan…).
“Tại Bệnh viện Nhân dân 115, trong số hơn 1.000 bệnh nhân bị đột quỵ do rung nhĩ, chỉ có 2% ca đang sử dụng thuốc kháng đông, còn 98% là các ca không sử dụng thuốc kháng đông. Như vậy, chỉ cần làm sao cho con số 98% các bệnh nhân này uống thuốc kháng đông trước đó, chúng ta đã giúp rất nhiều bệnh nhân tránh khỏi đột quỵ”, PGS-TS Nguyễn Huy Thắng kêu gọi.
